Τα γεγονότα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) έφεραν ξανά στην επικαιρότητα το θέμα της ασφάλειας και της παραβατικότητας, που ταλανίζει τα πανεπιστήμιά μας από τη μεταπολίτευση και έπειτα.
Αδιανόητες καταστάσεις για μια ευρωπαϊκή χώρα: ομάδες με εγκληματικές συμπεριφορές να προσπαθούν να εμποδίσουν την ανέγερση μιας βιβλιοθήκης στο Πανεπιστήμιο και να καταστρέφουν δημόσια περιουσία, η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου να καταδικάζει την επίθεση ζητώντας την ανεύρεση και τιμωρία των δραστών και η Αστυνομία να επεμβαίνει προκειμένου να υπερασπιστεί την ακεραιότητα των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και τη δημόσια περιουσία. Είναι ξεκάθαρο πως βιαιοπραγίες εναντίον μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας, καταλήψεις πανεπιστημιακών χώρων, φαινόμενα εκφοβισμού και εξτρεμισμού δεν έχουν θέση στον χώρο ενός σύγχρονου πανεπιστημίου, όπως οπουδήποτε αλλού, και αυτό το ενστερνίζεται η συντριπτική πλειοψηφία της πανεπιστημιακής κοινότητας, η μεγάλη πλειοψηφία της κοινής γνώμης.
Η εμπέδωση μιας στρεβλής αντίληψης για το άσυλο, για πολλά χρόνια, έκανε την πολιτεία και τους θεσμούς της διστακτικούς στην επιβολή του νόμου και αυτό εξέθρεψε ακόμα περισσότερο παραβατικές συμπεριφορές μέσα στο Πανεπιστήμιο. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επέτεινε το πρόβλημα: ο κ. Γαβρόγλου ανέθεσε στον κ. Παρασκευόπουλο τη «μελέτη ζητημάτων της ακαδημαϊκής ελευθερίας και ειρήνης», δηλαδή μελέτη για το άσυλο και την παραβατικότητα στα πανεπιστήμια. Το πόρισμα της επιτροπής Παρασκευόπουλου ήταν ένα αμάλγαμα ιδεοληψιών, διακατεχόταν από μια φιλοσοφία συγκάλυψης της παραβατικότητας, δεν πρότεινε κανένα μέτρο αντιμετώπισης της παραβατικότητας και ενίσχυσης της φύλαξης των πανεπιστημίων, αλλά αντίθετα αποδεχόταν την γκετοποίηση των πανεπιστημίων. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως αξιωματική αντιπολίτευση σήμερα, εξακολουθεί να είναι αμετανόητος και να συγκαλύπτει τους μπαχαλάκηδες. Μόλις πριν λίγες ημέρες, ο γραμματέας του κόμματος Δημήτρης Τζανακόπουλος στοχοποίησε τον Πρύτανη του ΑΠΘ και την Αστυνομία, παίρνοντας ανοιχτά το μέρος εκείνων που βανδάλισαν τον χώρο που προοριζόταν για βιβλιοθήκη στο ΑΠΘ.
Η άλλοτε φοβική και άλλοτε συνειδητή στάση αυτή της Πολιτείας, για πολλά χρόνια, έκανε τις διοικήσεις των πανεπιστημίων και την πανεπιστημιακή κοινότητα επιφυλακτικές για τις πραγματικές προθέσεις της, καθώς εκείνοι ανυπεράσπιστοι θα είχαν να αντιμετωπίσουν μόνες τους τις συνέπειες την επόμενη ημέρα. Προφανώς, υπήρχαν διοικήσεις πανεπιστημίων που έδειξαν ατολμία και επέλεξαν απλώς να κρύψουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Όμως, υπήρξαν και πρυτανικές Αρχές που ζήτησαν τη συνδρομή των αρμόδιων Αρχών επί προηγούμενων κυβερνήσεων για να αντιμετωπίσουν φαινόμενα παραβατικότητας, αλλά βρήκαν κλειστές πόρτες. Διοικήσεις, καθηγητές, αλλά και φοιτητές, που με τα λόγια και τα έργα τους δεν ήταν αρεστοί στις ηχηρές και άκρως επιθετικές μειοψηφίες, αρκετές φορές προπηλακίστηκαν.
Η σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επιδεικνύει τόσο τη βούληση, όσο και την αποφασιστικότητα, ώστε να απελευθερώσουμε το Πανεπιστήμιο από τους άσχημους δεσμούς που έχει εδώ και πολλά χρόνια. Η κατάργηση του “ασύλου” ανομίας, με την παροχή δυνατότητας στις δημόσιες Αρχές να ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητές τους στους χώρους των πανεπιστημίων, συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων, ήταν από τις πρώτες νομοθετικές ρυθμίσεις της παρούσας κυβέρνησης, τον Αύγουστο του 2019 με τον ν. 4623/2019. Οι πολίτες είδαν στην πράξη την εφαρμογή της, με εκκενώσεις καταλήψεων όλο αυτό το διάστημα, αλλά και με την επέμβαση της Αστυνομίας μετά από τα θλιβερά γεγονότα των τελευταίων ημερών. Στην ίδια κατεύθυνση ψηφίστηκε και ο ν. 4777/2021 για την πολιτική ασφάλειας και προστασίας των ΑΕΙ και τον εκσυγχρονισμό του πειθαρχικού δικαίου των φοιτητών, ο οποίος μάλιστα, λίαν προσφάτως, κρίθηκε συνταγματικός από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Το πρόβλημα δεν θα λυθεί αν απασχολεί τον δημόσιο διάλογο μόνο όταν εκδηλώνονται τέτοια φαινόμενα παραβατικότητας στα πανεπιστήμιά μας. Χρειάζεται προσήλωση και επιμονή στη σταθερή εφαρμογή των μέτρων. Απαιτείται υλοποίηση των σχεδίων ασφάλειας και προστασίας των πανεπιστημίων, με ουσιαστική φύλαξη και ελεγχόμενη πρόσβαση στους χώρους του Πανεπιστημίου. Είναι ώρα να αποδοθούν όλοι οι κατειλημμένοι χώροι στα πανεπιστήμια και να απομακρυνθούν τα πάσης φύσεως άτομα και ομάδες που επιβουλεύονται την ακαδημαϊκή λειτουργία. Χρειάζεται ο νέος νόμος πλαίσιο να προβλέπει τα απαιτούμενα θεσμικά αντίβαρα στη διοίκηση του Πανεπιστημίου, ώστε να υπάρξει ο αναγκαίος εσωτερικός έλεγχος των πράξεων της Διοίκησης. Αυτές είναι οι αναγκαίες προϋποθέσεις για να απελευθερωθεί το Πανεπιστήμιο από τους κάθε λογής παρείσακτους, να ανακτήσει την πραγματική ακαδημαϊκή του ελευθερία και να αποκτήσει τη θέση που του αξίζει στη σύγχρονη εποχή.
Άρθρο του Βασίλη Διγαλάκη στα “τα ΝΕΑ Σαββατοκύριακο” 14-15 Μαΐου 2022.