Στόχος μας είναι ένα σύγχρονο, εξωστρεφές και ανταγωνιστικό ελληνικό πανεπιστήμιο, επισημαίνει ο υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, αρμόδιος για τα θέματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Βασίλης Διγαλάκης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Η Βραδυνή» και τη δημοσιογράφο Ειρήνη Μπέλλα.
«Οι άξονες στους οποίους οφείλει να κινηθεί η Ανώτατη Εκπαίδευση της χώρας είναι ξεκάθαροι: Εξωστρέφεια, στρατηγικός σχεδιασμός, ενίσχυση του αυτοδιοίκητου, ευελιξία, ανταγωνιστικότητα, αριστεία, καινοτομία. Όποιος παρακολουθεί τον τελευταίο χρόνο το μεταρρυθμιστικό έργο και τη δραστηριότητα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων σε σχέση με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μπορεί να διαπιστώσει ότι εργαζόμαστε μεθοδικά και στοχευμένα, για να προωθήσουμε το σχέδιό μας για την αναβάθμισή της. Και αυτό, μέσα στις αντίξοες συνθήκες της υγειονομικής κρίσης και τα καθημερινά σοβαρά διαχειριστικά ζητήματα που αυτή επιβάλλει», σημειώνει ο κ. Διγαλάκης.
Ακολουθεί η συνέντευξη:
Η νέα ακαδημαϊκή χρονιά αρχίζει με τη νέα πραγματικότητα του κορωνοϊού. Οι φοιτητές θα παρακολουθούν δια ζώσης ή με τηλεκπαίδευση; Ο κάθε καθηγητής ή το κάθε πανεπιστήμιο θα αποφασίζει μόνο του;
«Η εκπαιδευτική διαδικασία, για το χειμερινό εξάμηνο 2020-21, θα διεξαχθεί ακολουθώντας υβριδικό μοντέλο, δηλαδή με συνδυασμό της δια ζώσης με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Μαθήματα με μικρό αριθμό φοιτητών, εργαστήρια και κλινικές ασκήσεις θα γίνονται δια ζώσης, ενώ διαλέξεις με μεγάλο αριθμό εγγεγραμμένων φοιτητών θα γίνονται διαδικτυακά. Προκρίναμε αυτήν την επιλογή όχι μόνο γιατί είναι ασφαλής επιδημιολογικά, αλλά και γιατί υπήρχε το επιτυχημένο προηγούμενο της τηλεκπαίδευσης, στην πρώτη φάση της πανδημίας. Οι υγειονομικοί κανόνες, οι οποίοι ασφαλώς ακολουθούν τις εισηγήσεις της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δημόσιας Υγείας, έχουν περιγραφεί έγκαιρα και λεπτομερώς με τη σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση και αφορούν τα ΑΕΙ της χώρας στο σύνολό τους, χωρίς αποκλίσεις».
Τι θα γίνει με τους πρωτοετείς φοιτητές ή τους δευτεροετείς που είναι πολύ σημαντικό για την προσαρμογή τους στο ακαδημαϊκό περιβάλλον μία δια ζώσης επαφή;
«Οποιοσδήποτε έχει περάσει από φοιτητικά έδρανα μπορεί να αντιληφθεί πόσο σημαντική είναι για τους πρωτοετείς φοιτητές η βιωματική επαφή με το πανεπιστήμιο, προκειμένου να εξοικειωθούν και να συνδεθούν με το ακαδημαϊκό περιβάλλον. Λόγω της ιδιαιτερότητας του προηγούμενου εαρινού εξαμήνου, το ίδιο ισχύει και για τους φετινούς δευτεροετείς. Γι’ αυτόν το λόγο ενθαρρύνουμε την παράλληλη διεξαγωγή φροντιστηρίων σε μικρές ομάδες φοιτητών με φυσική παρουσία και φροντίσαμε να ενισχύσουμε τη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία των πανεπιστημίων με 2.000 θέσεις υποτρόφων, οι οποίες απευθύνονται σε υποψήφιους διδάκτορες και μεταπτυχιακούς φοιτητές, με κονδύλια που εξασφαλίσαμε από το ΕΣΠΑ. Στο ίδιο πνεύμα δώσαμε τη δυνατότητα της εξ αποστάσεως διενέργειας και των μεταπτυχιακών μαθημάτων, ώστε να υπάρξουν περισσότερα περιθώρια δια ζώσης διδασκαλίας στα πρώτα έτη σπουδών».
Τι θα ισχύσει από το νέο ακαδημαϊκό έτος για τις μετεγγραφές, ώστε να μην δούμε το περσινό αλαλούμ, όπου φοιτητές με πολύ χαμηλά μόρια εισαγωγής μετεγγράφονταν σε σχολές με υψηλά μόρια;
«Για να αποφευχθεί το φαινόμενο στο οποίο αναφέρεστε, εισάγεται στο σύστημα μετεγγραφών, για πρώτη φορά φέτος, το ακαδημαϊκό κριτήριο (βάση εισαγωγής μείον 2.750 μόρια). Παράλληλα, βεβαίως, εξακολουθούν να συνυπολογίζονται τα κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια, τα οποία ωστόσο, έχουν εξορθολογιστεί επί το δικαιότερον (π.χ. εξέταση μέσου όρου εισοδημάτων τριών τελευταίων ετών και όχι μόνο ενός). Για πρώτη φορά επίσης, θα ισχύσει η καινοτομία του β’ κύκλου μετεγγραφών, την οποία θεωρούμε πολύ σημαντική, γιατί δίνει την ευκαιρία στους φοιτητές που δεν μπορούν να πάρουν μετεγγραφή σε αντίστοιχο τμήμα λόγω του ακαδημαϊκού κριτηρίου, να μετακινηθούν σε παρεμφερές αντικείμενο και σε τμήμα του ίδιου επιστημονικού πεδίου, χωρίς αυτό να διαταράσσει τη δίκαιη και ισόρροπη κατανομή των φοιτητών στα τμήματα της χώρας. Θα ήθελα, επίσης, να σημειώσω ότι σε καμία περίπτωση δεν παραγνωρίζεται ο σημαντικός κοινωνικός χαρακτήρας της διαδικασίας αυτής, γι’ αυτό, παράλληλα με τις αλλαγές που προανέφερα, μεριμνήσαμε να ενισχυθεί η μοριοδότηση σε πολυμελείς οικογένειες και σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες».
Μετά από ένα χρόνο και περισσότερο στη θέση του υφυπουργού αρμόδιου για την Ανώτατη Εκπαίδευση, τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει;
«Υπηρετώ το ελληνικό πανεπιστήμιο πολλά χρόνια και ήμουν σε θέση να έχω διαμορφωμένη άποψη για τις αδυναμίες, αλλά και τις δυνατότητές του, ήδη πριν αναλάβω την τιμητική αυτή θέση ευθύνης. Οι άξονες στους οποίους οφείλει να κινηθεί η Ανώτατη Εκπαίδευση της χώρας είναι ξεκάθαροι: Εξωστρέφεια, στρατηγικός σχεδιασμός, ενίσχυση του αυτοδιοίκητου, ευελιξία, ανταγωνιστικότητα, αριστεία, καινοτομία. Όποιος παρακολουθεί τον τελευταίο χρόνο το μεταρρυθμιστικό έργο και τη δραστηριότητα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων σε σχέση με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μπορεί να διαπιστώσει ότι εργαζόμαστε μεθοδικά και στοχευμένα, για να προωθήσουμε το σχέδιό μας για την αναβάθμισή της. Και αυτό, μέσα στις αντίξοες συνθήκες της υγειονομικής κρίσης και τα καθημερινά σοβαρά διαχειριστικά ζητήματα που αυτή επιβάλλει».
Προετοιμάζετε νομοσχέδιο για την αναδιάρθρωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης; Πότε, περίπου, θα κατατεθεί; Σε ποιες ρυθμίσεις θα προσανατολίζεται;
«Πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο νομοσχέδιο που ρυθμίζει πολλά θέματα, από τη διοικητική διάρθρωση των ΑΕΙ και την αξιοποίηση των πόρων τους, μέχρι τη μείωση της γραφειοκρατίας, την ενίσχυση της εξωστρέφειας και του αυτοδιοίκητου, και τη διευκόλυνση της κινητικότητας των φοιτητών. Στον κατάλληλο χρόνο το νομοσχέδιο θα τεθεί σε διαβούλευση και θα δοθεί η ευκαιρία να παρουσιαστεί σε κάθε πτυχή του».
Ο χάρτης των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στη χώρα είναι λίγο θολός μετά τη συγχώνευση ΤΕΙ και ΑΕΙ, με πολλές σχολές να μην έχουν λόγο ύπαρξης. Τι σκοπεύετε να κάνετε για αυτό; Θα παίρνατε την πολιτική απόφαση να καταργηθούν κάποιες;
«Για να πετύχουμε μακρόχρονη και βιώσιμη πολιτική στην Ανώτατη Εκπαίδευση και να διασφαλίσουμε την ποιότητά της, είναι απαραίτητη η αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη. Αυτό δεν θα γίνει όμως, ούτε με ευκαιριακό τρόπο ούτε με μικροπολιτική αντίληψη. Απαιτείται τεκμηριωμένη στρατηγική για την Ανώτατη Εκπαίδευση, και γι’ αυτό μία από τις πρώτες νομοθετικές μας παρεμβάσεις υπήρξε η ίδρυση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Εκείνη, ως Ανεξάρτητη Αρχή -και όχι μονομερώς η εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου- είναι επιφορτισμένη να αξιολογήσει, με αντικειμενικά και επιστημονικά τεκμηριωμένα κριτήρια την Ανώτατη Εκπαίδευση και να εισηγηθεί για τη διαμόρφωση του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας».
Μπορεί να υπάρξει σύμπραξη μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών Πανεπιστημίων; Πώς μπορεί να γίνει; Τι είναι αυτό που προωθείτε σχετικά με αμερικανικά ιδιωτικά πανεπιστήμια;
«Αν εννοείτε τη συνεργασία ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, βεβαίως και μπορεί να υπάρξει και είναι σταθερός ο στόχος μας να καταστήσουμε τα ελληνικά πανεπιστήμια περισσότερο εξωστρεφή και πόλο έλξης για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η διμερής πολύπλευρη σχέση Ελλάδας – ΗΠΑ στην Ανώτατη Εκπαίδευση, προωθείται μέσω και της συνεργασίας των ελληνικών Ιδρυμάτων με 27 κορυφαία πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών. Στόχος είναι να δρομολογηθούν μακροπρόθεσμες συνέργειες, όπως η εκπόνηση κοινών και διπλών προγραμμάτων σπουδών, η συμμετοχή φοιτητών από χώρες του εξωτερικού σε ξενόγλωσσα και θερινά προγράμματα στη χώρα μας, οι “ανταλλαγές” φοιτητών, ακαδημαϊκών, ερευνητών και τεχνογνωσίας, καθώς και άλλες μορφές συνεργασίας, που τα ίδια τα ιδρύματα θα αποφασίσουν».
Η συνέντευξη είναι διαθέσιμη και στην ιστοσελίδα της Βραδυνής, κάνοντας κλικ εδώ.