ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΙΓΑΛΑΚΗΣ: Με γνώση και τόλμη αλλάζει την Παιδεία

ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΙΓΑΛΑΚΗΣ: Με γνώση και τόλμη αλλάζει την Παιδεία

Συνέντευξη του υφυπουργού Παιδείας Βασίλη Διγαλάκη στο περιοδικό InTown #8 Winter 2019.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΟΥΚΛΑΚΗΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΜΠΟΛΑΚΗΣ

Το όνομά του ήρθε στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια που, ως Πρύτανης στο Πολυτεχνείο Κρήτης, πρωτοστάτησε σε ενέργειες για την αξιοποίηση της περιουσίας του Ιδρύματος και αναβάθμισή του σε σύνδεση με την πόλη των Χανίων. Λίγο καιρό μετά, άρχισε να φημολογείται ότι θα είναι ένας εκ των υποψηφίων βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας στα Χανιά κι έπειτα, με την προκήρυξη των πρόωρων εθνικών εκλογών, η επιβεβαίωση που τον βρίσκει στις επάλξεις για τη διεκδίκηση μιας θέσης στο εθνικό κοινοβούλιο. Λίγοι φαντάζονταν τότε ότι ο μέχρι πρότινος Πρύτανης θα εκλεγεί βουλευτής Χανίων, πόσο μάλλον ότι λίγες μέρες μετά θα ορκιστεί Υφυπουργός Παιδείας στα θέματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης…

Ο Βασίλης Διγαλάκης με καταγωγή από τον Κυρτωμάδο και τα Σφακιά, γεννή θηκε στα Χανιά στις αρχές της δεκαετίας του 60’, ενώ τα πρώτα χρόνια της ζωής του εναλλάσσονται σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, λόγω των συχνών μεταθέσεων του στρατιωτικού γιατρού πατέρα του. Από τις Σέρρες και τη Χίο μέχρι τη Λάρισα και την Αθήνα, ώσπου, λίγα χρόνια μετά, ακολουθεί η οριστική εγκατάστασή του στα Χανιά, όπου γρήγορα θα ξεχωρίσει για τις υψηλές του επιδόσεις στο σχολείο αλλά και στον αθλητισμό. Το μπάσκετ είναι το άθλημα που τον κερδίζει και θα πάρει πολλές φορές μέρος στο μαθητικό πρωτάθλημα με την ομάδα μπάσκετ του Α΄Λυκείου Χανίων και
του Ομίλου Αντισφαίρισης, φτάνοντας δύο φορές σε τελικούς του πανελλήνιου πρωταθλήματος.

Ο αιφνίδιος θάνατος του πατέρα του, σε ηλικία μόλις 57 ετών, θα κλονίσει τις σταθερές της ζωής του και θα ταλαντευθεί ως προς τα σχέδια του για το μέλλον. Η δοκιμασία αυτή θα τον ατσαλώσει και θα καταφέρει να συνεχίσει αντλώντας δύναμη και από τον ισχυρό οικογενειακό δεσμό ανάμεσα στη μητέρα του και τις δύο αδερφές του. Αργότερα, δημιουργεί τη δική του οικογένεια με την Βάνα Μανάρα, με την οποία έχουν δύο παιδιά, τον Βασίλη και την Κορίνα.

Ποιες είναι οι πρώτες σας αναμνήσεις από τα Χανιά; Το αγαπημένο σας μέρος στην πόλη; Που θα σας βρει κάποιος όταν θέλετε να ξεδώσετε;
Η αλήθεια είναι ότι, ίσως και χωρίς να το αντιλαμβάνομαι, τα Χανιά ήταν πάντα στη βαθύτερη συνείδησή μου, αφετηρία και τελικός προορισμός. Η νεανική και μαθητική μου ζωή είναι συνυφασμένη με τις μυρωδιές και τις εικόνες της πόλης μας και οπωσδήποτε με τους ανθρώπους της, τις παρέες και τις σχέσεις που εξελίχθηκαν στο πέρασμα του χρόνου. Έντονη ανάμνηση είναι τα καλοκαίρια που πέρναγα στο χωριό του πατέρα μου, στον Κυρτωμάδο, μαζί με τις αδελφές και τις ξαδέρφες μου. Θυμάμαι με νοσταλγία την επαφή με τη φύση, τη μπάλα στην αυλή του σχολείου τα απογεύματα, αλλά και τη συμμετοχή στις αγροτικές δραστηριότητες. Η άλλη μου μεγάλη αγάπη είναι η θάλασσα, οπότε οποιοδήποτε μέρος της πόλης που την περιλαμβάνει είναι ξεχωριστό για μένα. Και οπωσδήποτε, αν θέλω να αποφορτιστώ, η πρώτη επιλογή μου είναι πάντα η επαφή με τη θάλασσα.

Μιλήστε μου για τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης, πως ήταν η ζωή σας ως σπουδαστή;
Μπήκα δεύτερος στη σχολή των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ και τελείωσα με άριστα, κερδίζοντας παράλληλα υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, στη Μασαχουσέτη. Κάνοντας το διδακτορικό μου εκεί, είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ και με την τεχνητή νοημοσύνη, που εκείνη την εποχή μόλις ξεκινούσε να βρίσκει εφαρμογές σε τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες και η αναγνώριση φωνής από τους υπολογιστές. Αμέσως μετά άρχισα να εργάζομαι στο διάσημο ερευνητικό ινστιτούτο του Στάνφορντ, το SRI.
Μαζί με τους συνεργάτες μου στο ερευνητικό ινστιτούτο, ιδρύσαμε μια νεοσύστατη εταιρεία, την Nuance Communications. Η εταιρεία θα εξελιχθεί μέσα σε ελάχιστα χρόνια σε μία τεράστια επιτυχία και θα εισαχθεί στο χρηματιστήριο του Nasdaq. Αμέσως μετά και περί το 1995, αποφάσισα να επιστρέψω στην Ελλάδα και να θέσω υποψηφιότητα για καθηγητής στο τμήμα HMΜΥ του Πολυτεχνείου Κρήτης. Το τμήμα ήταν τότε στα πρώτα του βήματα και ήταν πόλος έλξης για πολλούς νέους επιστήμονες, κυρίως από το εξωτερικό.

Η επαγγελματική σας πορεία; Τα πρώτα χρόνια στο Πολυτεχνείο Κρήτης;
Νομίζω με κινητοποιούσε πάντα μια φυσική περιέργεια για τα πράγματα. Ίσως αυτό να μην το εξέπεμπα πάντοτε εξωτερικά, όμως μέσα μου αισθανόμουν διαρκώς ανήσυχος και έβλεπα παντού προκλήσεις. Κάπως έτσι πορεύτηκα στην επαγγελματική μου ζωή, στρεφόμενος σε ερευνητικούς τομείς που τότε, στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 και στις αρχές του ’90, αναφύονταν σε επιστημονικό επίπεδο.
Αλλά και η επιστροφή μου στην Ελλάδα και η εκλογή μου ως καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης ήταν προκλήσεις. Το Ίδρυμα ήταν νεοσύστατο τότε και κλήθηκα να συνεχίσω την εκπαιδευτική και ερευνητική μου δραστηριότητα μέσα σε μια νέα πραγματικότητα που απαιτούσε να υπερ
κεράσω όλες τις αντιφάσεις, τη δυσπιστία για ό,τι καινοφανές, αλλά και την ανελέητη ελληνική γραφειοκρατία που, προφανώς, γνώρισα από πρώτο χέρι. Παρόλα αυτά, πρέπει να αναγνωρίσω ότι υπήρχε κι ένας πολύ δημιουργικός ενθουσιασμός απ’ όλους όσους βρεθήκαμε στα
πρώτα χρόνια του Ιδρύματος και οραματιζόμασταν τη δυναμική και τις προοπτικές του.

Η ευρύτερη χανιώτικη κοινωνία σας γνώρισε ως Πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης μέχρι και πριν κάποιους μήνες. Πώς αποφασίσατε την μεταπήδηση στην πολιτική;
Αντιλήφθηκα ότι τα περιθώρια παρέμβασης που έχεις από μια θέση ευθύνης, αν επιθυμείς να βελτιώσεις τα κακώς κείμενα, δεν είναι αμελητέα. Η ενεργός πολιτική σου επιτρέπει να περάσεις από τη θεωρία στην πράξη μέσα από την ύψιστη δημοκρατική διαδικασία των εκλογών και ευχαριστώ τους πολίτες του νομού μας που με εμπιστεύτηκαν. Ταυτόχρονα, δεν μπόρεσα να μείνω ανεπηρέαστος από όλη την απογοητευτική κατάσταση που δημιούργησε η κρίση και κυρίως από την καταστροφική πολιτική που ακολούθησε η προηγούμενη κυβέρνηση τα τελευταία τέσσερα χρόνια σε όλους ανεξαιρέτως του τομείς – θεσμικά, ιδεολογικά, διαχειριστικά – και προπάντων στον τομέα της Παιδείας. Αποφάσισα να εργαστώ για το νομό και τη χώρα μας και να συμβάλλω στην αξιοποίηση των ευκαιριών που έχουμε για ανάπτυξη και πρόοδο, ειδικά μέσα από το χώρο της εκπαίδευσης, της τεχνολογίας, της επιστήμης και της έρευνας. Το οφείλουμε σε όσους -κυρίως νέους ανθρώπους- είδαν ως μονόδρομο το εξωτερικό για να χτίσουν το μέλλον τους. Πρέπει να τους προσφέρουμε ξανά την επιλογή να μείνουν και να δημιουργήσουν στον τόπο τους ή να επιστρέψουν, αν αυτό επιθυμούν.

Και από Πρύτανης, βουλευτής Χανίων και απευθείας Υφυπουργός Παιδείας. Πώς διαχειρίζεστε τις νέες συνήθειες και τον τρόπο ζωής; Το «Χανιά-Αθήνα» έχει γίνει…«Χανιά-Χαλέπα»;
Δεδομένου ότι τα παιδιά μου έχουν πλέον μεγαλώσει και έφυγαν από το σπίτι, η μετακόμιση στην Αθήνα, μαζί με τη σύζυγό μου, ήταν μια σχετικά εύκολη διαδικασία. Οι μετακινήσεις είναι πράγματι πολύ συχνές αλλά από την άλλη, τα Χανιά με αποζημιώνουν κάθε φορά που βρίσκομαι πίσω, έστω και για πολύ λίγο χρόνο.

Ποιες είναι οι πρώτες σας προτεραιότητες για τα θέματα της Παιδείας; Ποια θεωρείται ως βασική αδυναμία στον τόπο μας και πώς σκοπεύετε να προωθήσετε τα προβλήματα ως νέα κυβέρνηση.
Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε ένα μακρόπνοο στρατηγικό σχέδιο για την Παιδεία που δεν θα αναιρείται με την πρώτη ευκαιρία. Αυτό εξυπηρετεί η διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς την οποία έχουμε προκαλέσει και η επιδίωξη της μέγιστης δυνατής συναίνεσης. Στοχεύουμε σε Παιδεία υψηλού επιπέδου, επενδύοντας στην έρευνα, στην εξωστρέφεια, στο αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτουμε. Σε ότι αφορά το σκέλος της ερώτησής σας για τα Χανιά, έχω αναφερθεί επανειλημμένα στις ελλείψεις υποδομών -κυρίως στον τομέα των μεταφορών-, του τουρισμού και της αγροτικής παραγωγής. Ο ΒΟΑΚ είναι άμεση προτεραιότητα, όπως άλλωστε και η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός των αρδευτικών υποδομών αλλά και η δημιουργία υποδομών για τον ελλιμενισμό και την εξυπηρέτηση σκαφών αναψυχής. Έχω ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες για αυτά τα ζητήματα, τα οποία σας διαβεβαιώνω ότι η κυβέρνηση έχει ήδη πολύ ψηλά στην ατζέντα της.

Οι προσλήψεις εκπαιδευτικών είναι ένα πάγιο αίτημα από την εκπαιδευτική κοινότητα και είχε προαναγγελθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Οι βλέψεις του Υπουργείου τώρα πού κινούνται;
Για τις προσλήψεις εκπαιδευτικών χρειάζεται αρχικά μια καλύτερη συνεργασία με τους περιφερειακούς διευθυντές εκπαίδευσης -η οποία μέχρι σήμερα δεν υπήρξε-, για να δούμε τις πραγματικές ανάγκες που υπάρχουν στα σχολικά ιδρύματα. Εμείς αναλάβαμε καθήκοντα δύο μήνες πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς, οπότε δεν υπήρχε αρκετός χρόνος για δραστικές παρεμβάσεις. Επίσης είχαν αυξηθεί και οι ανάγκες, σε μια σειρά αλλαγών που είχε κάνει ο ΣΥΡΙZA τότε, με δημιουργία νέων τμημάτων – κατευθύνσεων στα λύκεια και μείωση του αριθμού των μαθητών στις τάξεις, δημιουργώντας νέα τμήματα, χωρίς όμως να έχει προβλεφθεί το πώς θα καλυφθεί αυτό και πώς θα στελεχωθεί με εκπαιδευτικό προσωπικό…

Ως Πρύτανης υπερασπιστήκατε την άποψη ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να είναι αυτοδιοίκητα και να εκμεταλλεύονται την όποια περιουσία έχουν προς όφελος της πανεπιστημιακής κοινότητας. Να περιμένουμε αποφάσεις προς αυτή την κατεύθυνση;
Η ενίσχυση του αυτοδιοίκητου των Πανεπιστημίων είναι προϋπόθεση, όχι μόνο για την εύρυθμη λειτουργία τους, αλλά και για την προοπτική να εξελιχθούν και να γίνουν ανταγωνιστικά προσφέροντας τίτλους σπουδών κύρους και συμβάλλοντας στην εθνική οικονομία. Στην πραγματικότητα κάθε Ίδρυμα έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και πρέπει να εμπιστευτούμε την κρίση και την ικανότητα κάθε ακαδημαϊκής κοινότητας να αποφασίζει και να δραστηριοποιείται προς όφελος της, πάντα βεβαίως σε συνθήκες διαφάνειας. Αυτή είναι η διεθνής πρακτική και προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε στο υπό κατάρτιση νομοσχέδιο. Το ίδιο ισχύει και για τη διαχείριση της περιουσίας των Ιδρυμάτων που, ασφαλώς, συνιστά μια πρόσθετη πηγή χρηματοδότησης, ικανή να συμβάλλει στη γενικότερη αναβάθμισή τους και στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής σε θέματα, όπως η στέγαση και η μεταφορά των φοιτητών, οι υποτροφίες κ.λ.π. Το να παραμένει αδρανής και ανεκμετάλλευτη η περιουσία των Ιδρυμάτων ή να τη νέμονται παρανόμως εξωπανεπιστημιακές ομάδες είναι ακατανόητο.

Και τέλος, φαντάζομαι ότι όλα αυτά γεμίζουν ασφυκτικά τον χρόνο σας κάθε μέρα. Ο Βασίλης Διγαλάκης άραγε έχει ελεύθερο χρόνο; Και αν ναι, που τον αξιοποιεί;
Είναι πολύ σφιχτό το πλαίσιο. Δεν υπάρχει ελεύθερος χρόνος για προσωπική αξιοποίηση δεδομένης και της επεξεργασίας του νέου νομοσχεδίου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Οι στιγμές σύντομης ανάπαυλας προς το παρόν 
μου αρκούν.

Μπορείτε να διαβάστε την ηλεκτρονική έκδοση του In Town στο https://issuu.com/impress2/docs/intown__8/82 ή στο http://www.intown.com.gr/winter2019.html.